حقوق حیوانات در احادیث و روایات
حیوانات را آزار ندهید
سکونی روایت کرده است:
أَنَّ اَلنَّبِیَّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ أَبْصَرَ نَاقَةً مَعْقُولَةً وَ عَلَیْهَا جَهَازُهَا فَقَالَ «أَیْنَ صَاحِبُهَا مُرُوهُ فَلْیَسْتَعِدَّ غَداً لِلْخُصُومَةِ».
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله وقتى ماده شترى را دیدند که زانویش بسته شده و بارش همچنان بر پشت اوست، فرمودند: صاحب او کجاست؟ به او بگویید خودش را براى شکایت [این شتر در قیامت] آماده کند.
بحار الانوار، ج ۷، ص ۲۷۶
به صورت حیوانات هم سیلی نزنید
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
لاَ تَضْرِبُوا اَلدَّوَابَّ عَلَى وُجُوهِهَا فَإِنَّهَا تُسَبِّحُ بِحَمْدِ اَللَّهِ.
به صورت حیوانات نزنید؛ زیرا آنها حمد و تسبیح خدا مىگویند.
الکافی، ج ۶، ص ۵۳۸
ملایمت و مدارا با حیوانات
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
إِنَّ اَللَّهَ یُحِبُّ اَلرِّفْقَ وَ یُعِینُ عَلَیْهِ فَإِذَا رَکِبْتُمُ اَلدَّوَابَّ اَلْعُجْفَ فَأَنْزِلُوهَا مَنَازِلَهَا فَإِنْ کَانَتِ اَلْأَرْضُ مُجْدِبَةً فَانْجُوا عَنْهَا وَ إِنْ کَانَتْ مُخْصِبَةً فَأَنْزِلُوهَا مَنَازِلَهَا.
خداوند ملایمت و مدارا کردن را دوست دارد و بر انجام آن کمک مىکند. پس، هرگاه چارپایان لاغر را سوار شدید، آنها را در منزلهایشان فرود آورید. اگر زمین خشک و بى گیاه بود با شتاب از آن بگذرید و اگر سرسبز و پر علف بود، آنها را در آن جا استراحت دهید.
الکافی، ج ۲، ص ۱۲۰
نگهداری صحیح از چارپایان
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
ارْکَبوا هذهِ الدَّوابَّ سالِمَةً واتَّدِعُوها سالِمَةً، ولا تَتَّخِذوها کَراسِیَّ لأحادیثِکُم فی الطُّرُقِ والأسْواقِ، فَرُبَّ مَرْکوبَةٍ خَیرٌ مِن راکِبِها وأکْثَرُ ذِکْرا للّهِ تبارکَ وتعالى مِنهُ.
چارپایان سالم را سوار شوید و آنها را سالم نگه دارید و آنها را کرسى خطابه و صحبتهاى خود در کوچهها و بازارها نکنید؛ زیرا بسا مرکوبى که از سوارش بهتر و بیشتر از او به یاد خداوند تبارک و تعالى باشد.
کنز العمّال: ح ۲۴۹۵۷
پیامبری که به حیوانات هم سلام میکرد
امام صادق علیه السلام روایت کردهاند:
قَالَ جَعْفَرٌ اَلصَّادِقُ عَنْ أَبِیهِ عَلَیْهِ السَّلاَمُ قَالَ: أَتَى رَجُلٌ اَلنَّبِیَّ صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ فَسَلَّمَ عَلَیْهِ فَقَالَ اَلنَّبِیُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ عَلَیْکُمُ اَلسَّلاَمُ فَقَالَ اَلرَّجُلُ یَا رَسُولَ اَللَّهِ إِنَّمَا أَنَا وَحْدِی فَقَالَ عَلَیْکَ وَ عَلَى فَرَسِکَ.
مردى نزد رسول خدا صلّی الله علیه و آله آمد و سلام کرد، آن حضرت فرمودند: و علیکم السلام، مرد گفت: اى رسول خدا! من تنها هستم و شما جواب جمع دادید! پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند: بر تو و اسب تو درود فرستادم.
النوادر (للراوندی)، ج ۱، ص ۴۱
رحم بر حیوان و آمرزش الهی
در روایتی از پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله نقل شده است:
غُفِرَ لامْرأةٍ مُومِسَةٍ مرَّتْ بکلبٍ على رأسِ رَکِیٍّ یَلْهَثُ کادَ یَقْتُلُهُ العَطَشُ، فنَزَعَتْ خُفَّها فأوْثَقَتْهُ بخِمارِها فنَزَعَتْ لَهُ مِن الماءِ، فغُفِرَ لَها بذلکَ.
زنى بدکاره سگى را دید که بر سر چاهى له له مىزند و کم مانده است از تشنگى بمیرد. او کفش خود را درآورد و آن را به روسرى خود بست و به وسیله آن از چاه آب کشید [و به آن حیوان داد]؛ و به سبب این کار آمرزیده شد.
کنز العمّال: ح ۴۳۱۱۶
ثمره بخشش ستم رواشده در حق حیوانات
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
لَو غُفِرَ لَکُم ما تَأتونَ إلى البَهائِم لَغُفِرَلَکُم کَثیرا.
اگر ستمى که به حیوانات مىکنید بر شما بخشیده شود، بسیارى از گناهان شما بخشوده شده است.
کنز العمّال: ح ۲۴۹۷۳
لعن مثله کننده حیوان
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
لَعنَ اللّهُ مَن مَثَّلَ بالحَیوانِ.
لعنت خدا بر کسى که حیوانى را مُثْله کند.
کنز العمّال: ح ۲۴۹۷۱
ترس از کیفر حیوان آزاری
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله به شخصی که حیوان آزاری میکرد، فرمودند:
ألَا تَتَّقی اللّهَ فی هذهِ البَهیمَةِ الّتیمَلّکَکَ اللّهُ تعالى إیّاها؟! فإنّهُ شَکا إلَیّ أنّکَ تُجیعُهُ وتُدْئبُهُ.
آیا درباره این بى زبانى که خداوند در اختیار تو گذاشته است، از خدا نمىترسى؟! او از درد و رنجى که به وى مىرسانى نزد من شکایت کرد.
کنز العمّال: ح ۲۴۹۸۲
کیفر آزار دادن حیوانات
امام صادق علیه السلام فرمودند:
إنّ امرأة عُذِّبَتْ فی هِرّةٍ رَبَطتْها حتّى ماتَتْ عَطَشا.
زنى به سبب آن که گربهاى را بسته بود تا از تشنگى مرد، به عذاب گرفتار آمد.
مکارم الاخلاق: ج ۱، ص ۲۸۰
عذاب اخروی حیوان آزاری
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
رأیتُ فی النّارِ صاحِبةَ الهِرّةِ تَنْهَشُها مُقْبِلَةً و مُدْبِرَةً، کانتْ أوثَقَتْها فلَم تکُنْ تُطعِمُها و لَم تُرْسِلْها تأکُلُ مِن خِشاشِ الأرضِ.
در دوزخ زنى را دیدم که گربهاش از هر طرف او را گاز مىگرفت؛ علّتش این بود که [در دنیا] آن حیوان را بسته بود و نه غذایش مىداد و نه آزادش مىکرد که خودش حیوانى را شکار کند.
مستدرک الوسایل: ج ۸، ص ۳۰۲
شکایت حیوان در قیامت از کشته شدن بیجا
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
مَن قَتلَ عُصْفورا عَبَثا عَجَّ إلى اللّهِ یَومَ القِیامَةِ مِنهُ، یقولُ: یا رَبِّ، إنّ فُلانا قَتلَنی عَبَثا و لَم یَقتُلْنی لِمَنفَعَةٍ.
هر کس گنجشکى را بى سبب بکُشد، آن گنجشک در روز قیامت از او به درگاه خدا بنالد و بگوید: پروردگار من! فلانى مرا نه براى استفاده که بى سبب کشت.
کنز العمّال: ح ۳۹۹۷۱
پرهیز از کشتن و آزار حیوانات غیرموذی
در ورایت آمده است:
نَهى [رسول اللّه صلى الله علیه و آله] عن قَتلِ کُلِّ ذی رُوحٍ إلاّ أنْ یُؤذی.
[پیامبر اکرم صلّى الله علیه و آله] از کشتن هر جاندارى نهى فرمودند، مگر آن که آزار و آسیب برساند.
کنز العمّال: ح ۳۹۹۸۱
حیواناتی که از انسان به خدا شکایت میکنند
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
ما مِن دابَّةٍ ـ طائرٍ و لا غَیرِهِ ـ یُقتَلُ بغَیرِ الحقِّ إلاّ ستُخاصِمُهُ یَومَ القِیامَةِ.
هر حیوانى ـ پرنده یا جز آن ـ که به ناحقّ کشته شود در روز قیامت از قاتل خود شکایت خواهد کرد.
کنز العمّال: ح ۳۹۹۶۸
حقوق حیوان در کلام نبی رحمت
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
لِلدَّابَّةِ عَلَى صَاحِبِهَا سِتُّ خِصَالٍ یَعْلِفُهَا إِذَا نَزَلَ وَ یَعْرِضُ عَلَیْهَا اَلْمَاءَ إِذَا مَرَّ بِهِ وَ لاَ یَضْرِبْهَا إِلاَّ عَلَى حَقٍّ وَ لاَ یُحَمِّلْهَا مَا لاَ تُطِیقُ وَ لاَ یُکَلِّفْهَا مِنَ اَلسَّیْرِ إِلاَّ طَاقَتَهَا وَ لاَ یَقِفْ عَلَیْهَا فُوَاقاً.
حیوان شش حقّ به گردن صاحب خود دارد: هر گاه از آن پیاده شد علفش دهد، هرگاه از آبى گذشت آبش دهد، به ناحقّ آن را نزند، بیشتر از قدرتش آن را بار نکند، بیشتر از توانش آن را راه نبرد و مدت زیادى روى آن درنگ نکند.
مستدرک الوسایل، ج ۸، ص ۲۵۸
پرهیز از لعن نمودن حیوان
امام صادق علیه السلام روایت کردهاند:
عن رسولَ اللّهِ صلى الله علیه و آله أنّه سَمِعَ رجُلاً یَلعَنُ بَعیره، فقالَ [صلى الله علیه و آله]: ارجِعْ، و لا تَصْحَبْنا على بَعیرٍ مَلْعونٍ!
پیامبر خدا صلّی الله علیه و آله شنیدند که مردى شتر خود را لعنت مىکند، فرمودند: برگرد، با شتر لعنت شده همراه ما نیا.
دعائم الاسلام: ج ۱، ص ۳۴۷
گوسفند؛ حیوان بهشتی
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اَلشَّاةُ مِنْ دَوَابِّ اَلْجَنَّةِ.
گوسفند، از حیوانات بهشت است.
مکارم الاخلاق، ج ۱، ص ۱۴۷
آماده نمودن مقدمات ذبح حیوان
مَرَّ رسولُ اللّهِ صلى الله علیه و آله على رَجُلٍ واضِعٍ رِجلَهُ على صَفحَةِ شاةٍ و هُو یُحِدُّ شَفرَتَهُ، و هی تَلحَظُ إلَیهِ بِبَصَرِها، قالَ: أ فلا قَبلَ هذا؟ أ وَ تُریدُ أن تُمیتَها مَوتَتَینِ؟!
رسول خدا صلى الله علیه و آله مردى را دید که پایش را روى سینه گوسفندى گذاشته و مشغول تیز کردن کارد خود است و گوسفند به او خیره شده است. حضرت فرمودند: نمىتوانستى قبلاً کاردت را تیز کنى؟ نکند مىخواهى جان این حیوان را دوبار بستانى؟!
الترغیب و الترهیب: ج ۲، ص ۱۵۶
ذبح راحت حیوان
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
إنَّ اللّهَ کَتَبَ الإحسانَ على کُلِّ شیءٍ، فإذا قَتَلتُم فَأحسِنوا القِتلَةَ، و إذا ذَبَحتُم فَأحسِنوا الذِّبحَةَ، و لْیُحِدَّ أحَدُکُم شَفرَتَهُ و لْیُرِحْ ذَبیحَتَهُ.
خداوند، در هر موردى به نیک عمل کردن فرمان داده است. پس، هرگاه مىکشید، نیکو بکشید و هرگاه ذبح مىکنید، نیکو ذبح کنید و هر کس، باید کارد خود را خوب تیز کند و ذبیحه خود را راحت کند.
بحار الانوار، ج ۶۲، ص ۳۱۵
ذبح گنجشک
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
إنّ رسول اللّه صلى الله علیه و آله قال: مَن قَتلَ عُصْفورا بغَیرِ حقِّهِ سألَهُ اللّهُ تعالى عنهُ یَومَ القِیامَةِ. قِیلَ: یا رسولَ اللّه و ما حقُّهُ؟ قالَ: یَذبَحُهُ ذَبْحا و لا یَأخُذُ بعُنُقِهِ فیَقْطَعُهُ.
هر کس گنجشکى را بدون رعایت حقّ آن، بکُشد خداوند متعال در روز قیامت از او بازخواست کند. عرض شد: حقّ گنجشک چیست؟ حضرت فرمودند: این که او را ذبح کند، نه این که گردنش را بکَنَد.
مسند ابن حنبل: ج ۲، ص ۵۶۷
ذبح شایسته حیوانات
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
إنَّ اللّهَ مُحسِنٌ یُحِبُّ الإحسانَ، فإذا قَتَلتُم فَأحسِنوا القِتلَةَ، و إذا ذَبَحتُم فَأحسِنُوا الذِّبحَةَ.
خداوند نیکو کار است و نیکوکارى را دوست دارد. پس هر گاه [حیوانى را براى خوردن] مىکشید، خوب بکشید و هرگاه ذبح مىکنید، خوب ذبح کنید.
کنز العمّال: ح ۱۳۳۸۲
حیوان را برای لغزش کتک نزنید
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
اضْرِبوها على النِّفارِ، و لا تَضْربوها على العِثارِ.
حیوان را براى چموشى و سرکشى کردن بزنید، اما به خاطر لغزیدن نزنید.
الکافی: ج ۶، ص ۵۳۹
پرهیز از تازیانه زدن به صورت حیوان
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله ـ وقتى الاغى را دیدند که صورتش را داغ نهادهاند ـ فرمودند:
أمَا بَلَغَکُم أنّی لَعَنْتُ مَن وَسَمَ البَهیمَةَ فی وَجْهِها أو ضَرَبَها فی وَجْهِها؟!
مگر نشنیدهاید که من لعنت کردهام آن کسى را که صورت حیوان را داغ بنهد، یا بر صورت آن تازیانه زند؟!
التاج الجامع للاُصول: ج ۴، ص ۳۵۱
نهی از به جان هم انداختن حیوانات
این عباس روایت میکند:
نهى رسول اللّه صلّى الله علیه و آله عنِ التَّحْریشِ بَینَ البَهائمِ.
پیامبر صلّى الله علیه و آله از به جان هم انداختن حیوانات، نهى فرمودند.
مستدرک الوسایل، ج ۸، ص ۲۸۷
درخواست حیوانات از خدا
پیامبر اکرم صلّی الله علیه و آله فرمودند:
إنَّ الدَّابّةَ تقولُ: اللّهُمَّ ارْزُقنی مَلِیکَ صِدْقٍ؛ یُشْبِعُنی، و یَسْقِینی، و لا یُحَمِّلُنی ما لا اُطیقُ.
حیوانات مىگویند: خدایا! صاحب خوبى نصیب من کن؛ کسى که مرا از آب و غذا سیر کند و بیش از توانم بر من بار ننهد.
من لا یحضره الفقیه: ج ۲، ص ۲۸۹
نظرات بسته شده است